ΘΥΜΑΙΝΑ: ΞΕΧΑΣΜΕΝΗ ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ

Κάπου ανάμεσα στη Σάμο και την Ικαρία βρίσκεται ένα μικρό νησάκι με το όνομα Θύμαινα. Ίσως να μην έχετε ακούσει ποτέ γι’ αυτό ή το μόνο που μπορεί να σας θυμίζει το όνομά του είναι οι παραβιάσεις των τούρκικων αεροσκαφών που είχαν γίνει το Μάιο του 2002. Στους τουριστικούς οδηγούς που αναζητήσαμε αναφέρεται ως «ένας μικρός επίγειος παράδεισος». Για ένα τουρίστα ίσως αυτό να ισχύει, άλλωστε οι περαστικοί βλέπουν όλα τα τοπία που επισκέπτονται μαγικά εκτός από τον τόπο διαμονής τους, όμως για ένα «ξένο» που θα θέλει να κατοικήσει εκεί, άγνωστος μεταξύ αγνώστων, η άποψη του για το νησί μπορεί να αλλάξει απ’ τη μια μέρα στην άλλη από τη στιγμή που θα μάθει το κρυμμένο μυστικό του νησιού. Ενα μυστικό από αυτά που μαθαίνεις θέλοντας και μη, αφού σε μια κλειστή κοινωνία όπως η Θύμαινα με μόλις 150 κατοίκους, ένα μυστικό που ξέρει ένας το ξέρουν όλοι κι όταν το ξέρουν όλοι τους αφορά άμεσα. Ετσι ο «μικρός επίγειος παράδεισος» μετατρέπεται σε κόλαση κι οι φυσικές ομορφιές συναντούν τις αφύσικες μορφές των κατοίκων που ξέρουν να κρύβουν καλά τα μυστικά τους.
Ξεχασμένη ανάμεσα στο Αιγαίο από θεούς και ανθρώπους, η Θύμαινα ζει σε ένα διαφορετικό κόσμο μακριά απ’ τους ρυθμούς των πόλεων της υπόλοιπης Ελλάδας και απομονωμένη από τα υπόλοιπα νησιά. Λέγεται πως πήρε το όνομά της από τα πολλά θυμάρια που φυτρώνουν στο νησί ενώ κάποιοι υποστηρίζουν ότι πρόκειται για παράφραση της λέξης θυμός απ’ την αρνητική ενέργεια που εκπέμπει το νησί. Ανήκει στο νομό Σάμου και είναι το δεύτερο μεγαλύτερο σε έκταση από το σύμπλεγμα των νησιών Φούρνοι - Θύμαινα - Αγιος Μηνάς. Για να φτάσεις εκεί θα πρέπει να ναυλώσεις καράβι απ’ τους Φούρνους το οποίο θα σου στοιχίσει μέχρι και 40 έως 50 ευρώ, ποσό διόλου ευκαταφρόνητο για μια απόσταση που δεν ξεπερνά τα 20 λεπτά.
Στο νησί δεν κυκλοφορούν αυτοκίνητα αφού για να το διασχίσεις πρέπει να ανέβεις τα περίπου 500 σκαλοπάτια που υπάρχουν. Στην μικρή πλατεία υπάρχει ένα καφενείο στο οποίο οι λιγοστοί θαμώνες μετρούν τα βάσανα και τους καημούς τους στα ντόρτια του ταβλιού και στις ντάμες της τράπουλας, ενώ το μοναδικό πλατάνι του νησιού (αιωνόβιο) χαρίζει σκιά στους περαστικούς που αναζητούν δροσιά. Τα μικρά σπιτάκια με την κλασσική αρχιτεκτονική του Αιγαίου βαμμένα με λευκά, ώχρες και γαλάζια κρύβουν κι από ένα μυστικό. Τον οικισμό συμπληρώνουν τα δύο παντοπωλεία στα οποία η λέξη αισχροκέρδια τείνει να γίνει συνώνυμά τους, αφού ακόμη και το πιο φτηνό προϊόν γίνεται ακριβό με τους δύο κατόχους, οι οποίοι τυγχαίνει να είναι αδέλφια, να συμφωνούν απόλυτα στις τιμές.
Ανάμεσα σ’ όλα αυτά υπάρχει και ένα μονοθέσιο δημοτικό σχολείο με μια ξεχασμένη αίθουσα που θυμίζει περισσότερο κρυφό σχολειό. Χωρίς την απαραίτητη υλικοτεχνική υποστήριξη, με έξι μαθητές και 2 δασκάλες που προσπαθούν, με όρεξη για μάθηση οι μεν και τη μεταδοτικότητά τους οι δεν, να κάνουν τις άθλιες συνθήκες να μοιάζουν «τυπικές διαδικασίες», δείχνοντας για άλλη μια φορά πως την εκπαίδευση δεν τη φτιάχνουν τα σχολικά κτίρια, η διδαχθείσα ύλη και τα βιβλία αλλά το κέφι και το μεράκι των ανθρώπων που υπάρχουν σ’ αυτά. Κι εδώ είναι που η φύση (ή οι ίδιοι οι άνθρωποι;) κάνουν δυσκολότερο το έργο των μαθητών και δασκάλων, αφού σε μια απ’ αυτές τις μικρές ψυχές έμελλε η μοίρα να παίξει ένα περίεργο παιχνίδι, απ’ αυτά που οι πρόγονοί μας με τη σοφία και το πνεύμα που τους διακατείχε περιέγραψαν εύστοχα μέσα σε τέσσερις λέξεις: «Αμαρτίες γονέων παιδεύουσι τέκνα».
Το παράδειγμα αυτού του μαθητή που συμπληρώνουν κι άλλοι γεννήθηκαν με προβλήματα νοητικής στέρησης και στα μάτια, ενώ ένα μεγάλο ποσοστό έχουν χαμηλό αιματοκρίτη. Το γεγονός αυτό παρεξένεψε τις ιατρικές υπηρεσίες γιατί υπάρχει ένα τόσο μεγάλο ποσοστό ατόμων με τέτοια προβλήματα. Οι απαντήσεις αναζητήθηκαν με εξετάσεις που οι κάτοικοι της Θύμαινας τις περισσότερες φορές αρνήθηκαν. Ακόμη πιο περίεργο τους φάνηκε το γεγονός πως οι περισσότεροι έχουν το ίδιο επώνυμο ενώ σ’ αυτούς συμπίπτουν τα ονόματα της μητέρας. Τα αποτελέσματα εξετάσεων παραμένουν πάντα απόρρητα και οι γιατροί σπάνια συζητούν το θέμα αυτό. Η έρευνα όμως (μέσω των ίδιων των ανθρώπων) οδηγεί σε μια απάντηση στην οποία ο ανθρώπινος νους αδυνατεί να το χωρέσει στο μυαλό του και τα στόματα δυσκολεύονται να το προφέρουν.
Στους Φούρνους τα κουτσομπολιά δίνουν και πέρνουν ενώ αν τους ρωτήσεις για το θέμα αυτό κομπιάζουν λέγοντας πως το πρόβλημα ανήκει στους ίδιους τους γονείς. Ενα τόπο τον κάνουν οι ίδιοι οι άνθρωποι λένε χαρακτηριστικά αφήνοντας πολλά υπονοούμενα για τους θυμαινιώτες, ενώ συμπληρώνουν με τη λαϊκή ρήση «κακό χωριό τα λίγα σπίτια». Σπάνια μιλάνε για τη Θύμαινα, κάνουν λόγο για την απομόνωσή της κι αν τους αναφέρεις για το πρόβλημα των παιδιών αλλάζουν θέμα συζήτησης, ενώ όλοι ξέρουν την παράφραση ενός παραδοσιακού τραγουδιού που οι ίδιοι οι Φουρνιώτες έχουν κάνει και που μιλάει για «την γυναίκα απ’ την Κεραμιδού (τοπωνύμιο στη Θύμαινα) που «πήγε» με το συγγενή της»!
Στη Θύμαινα οι ίδιοι οι κάτοικοι της αρνούνται επίμονα να μιλήσουν γι’ αυτό ακόμη κι αν πρόκειται για τα ίδια τα παιδιά τους, ενώ τα πρόσωπά τους δεν μπορούν να κρύψουν την ενοχή τους. Ισως, άλλωστε νάναι αυτός ο λόγος για τον οποίο προσπαθούν να κόψουν κάθε επαφή με τον έξω κόσμο. Μόνη τους επαφή με τον υπόλοιπο κόσμο, μόνη τους διασκέδαση απομένει η τηλεόραση. Ζούν στην άγνοιά τους, γι’ αυτούς δεν υπάρχει τίποτα πέρα απ’ το γραφικό λιμάνι της Θύμαινας, τα έχουν διαγράψει απ’ το μυαλό τους εδώ και χρόνια. Αρνούνται ακόμη να συμβιβαστούν με την σύγχρονη πραγματικότητα και θεωρούν τον κάθε ξένο, ακόμη και γι’ αυτόν που το καθήκον τον φέρνει εκεί, απειλή για τους ίδιους και της πραγματικότητάς τους. Γιατί όταν θάρθει στο νησί ο ξένος, ο άλλος είναι αυτός που φέρνει το διαφορετικό, που «εισβάλλει» στο δικό τους κόσμο που θέλει να καταστρέψει αυτό που έχουν δημιουργήσει.
Οι θυμαινιώτες έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν ένα διαφορετικό δικό τους κόσμο που οι ίδιοι ξέρουν να φυλάσσουν καλά μαζί με τα μυστικά του. Οι ξένοι που εισβάλλουν σ’ αυτόν είναι πάντα περαστικοί και ακόμη κι αν μαθαίνουν και το πιο κρυμμένο μυστικό, πάντα φεύγοντας θα το αφήσουν να το παρασύρει η θάλασσα του Αιγαίου. Στους ίδιους όμως τους κατοίκους του οικισμού θα παραμένουν πάντα τα σημάδια εμφανή αποδεικνύοντας πως και τα πιο καλά κρυμμένα μυστικά δεν μένουν ποτέ κρυφά.
from Mike S.